Je brein heeft andere plannen
Herken je iets? Zo niet, dan kun je vast zelf direct een eigenschap of gewoonte noemen waar je graag vanaf wilt. Keer op keer neem je je voor je leven te beteren. Dit keer gaat het wel lukken! Maar steeds lijkt het alsof jij wel wilt, maar je brein hele andere plannen heeft.
Martijn Frijters heeft het in zijn boek "De kracht van gedachten" over de olifant en zijn berijder. Hiermee wil hij het verschil aangeven tussen je bewustzijn en de automatische piloot. Welke van deze twee de olifant is....? Je raadt het al!
Met deze beeldspraak wordt meteen duidelijk waarom het zo moeilijk is te veranderen: een olifant beweegt wel, maar vooral traag en gestaag in de vertrouwde richting. Die stuur je niet zomaar even een andere kant op.
Jij bent óók die olifant
Maar die berijder zit er niet voor niets op. Mensen veranderen wel degelijk. Maar niet door gefrustreerd en ongeduldig steeds in de flanken van hun olifant te trappen. Realiseer je dat jij óók die olifant bent. Zou jij enthousiast de voorgestelde nieuwe route inslaan als iemand je op deze onvriendelijke manier er naartoe probeert te dirigeren?
Van mensen die dingen goed onthouden, wordt niet voor niets gezegd dat ze een "olifanten geheugen" hebben. Olifanten zijn slimme dieren die zich in barre tijden waterroutes uit een ver verleden kunnen herinneren om er vervolgens zo naartoe te wandelen.
In deze kracht zit tegelijkertijd de zwakte: oude patronen zijn dusdanig goed ingesleten, dat er blind op gevaren (of gelopen) wordt. Conclusie: het aanleren van nieuwe gewoontes vergt veel tijd. Laat dat nou precies zijn wat we niet hebben.
Ik wil alles en dat wil ik NU!
Tenminste, we zijn ongeduldig. Zeker in de huidige tijd. Alles moet snel, snel en vooral NU. Als iets niet meteen lukt, vinden we onszelf vaak ook nog een sukkel. Zo creëren we ideale omstandigheden om het bij de oude, vertrouwde olifant te laten. Terwijl de berijder al foeterend steeds roder aanloopt van irritatie.
Met zo'n veeleisende mentaliteit zit je jezelf dus behoorlijk in de weg. Als je tenminste wilt veranderen. En dat wil je, anders had je niet tot hier doorgelezen. Je ogen kijken verlangend uit naar een oplossing, dé opmerking waarmee alles duidelijk wordt en veranderen een koud kunstje.
Ik zou het je graag makkelijk maken, maar het is fysiologisch gezien nou eenmaal niet mogelijk. Er zijn zoveel processen die efficiënt uitgevoerd moeten worden door die grote automatische piloot. Anders zou je veel te veel over van alles moeten nadenken. "Fight, flight or freeze" is niet voor niks door de natuur uitgevonden. Uiteindelijk gaat het maar om één ding: overleven!
Computercrash voelt levensbedreigend
Al komen we in het dagelijkse leven geen gevaarlijke tijgers meer tegen en hoeven we niet continu te vrezen voor ons leven, onze hersenen reageren alsof dat wel het geval is. Aan het zogenaamde "limbische systeem" is weinig veranderd. Het wordt al geactiveerd als je denkt aan de afspraak met een prospect morgen, als je computer blijft hangen in één of ander programma of als je naar je werkt rijdt en hoopt dat je die ene vervelende collega niet zult tegenkomen.
Wat mij betreft is "de truc" je bewust te zijn van je gedrag, gedachten en de onderliggende overtuigingen. Onderzoek wat er aan je gevoelens en gedrag ten grondslag ligt. Stel vervolgens kritische vragen aan jezelf:
- Zijn er harde bewijzen voor deze zienswijze?
- Help je jezelf verder door eraan vast te houden?
- Als je er anders tegenaan kijkt, wat zie je dan?
Deze vragen stellen je in staat nieuwe, constructieve gedachten te vormen die je wél verder helpen. Je neemt het heft in eigen handen: je doet iets aan de manier waarop jij met iets omgaat. Daar heb je tenminste invloed op.
De knop om!
Voelen dat je zelf een knop om kunt zetten in je hoofd geeft een goed gevoel. Op die positiviteit moet je teruggrijpen op de momenten dat het tegenzit. Als je moe en snel geïrriteerd bent, je net ruzie hebt gehad met je geliefde, de deadline van dat grote project in je nek hijgt of wat dan ook.
Complimenteer jezelf iedere dag met alle stapjes in de goede richting. Doe het rustig aan, maak het jezelf niet meteen te moeilijk en wees niet te hard als het in een bepaalde situatie niet gelukt is je nieuwe gedrag te vertonen. Wees vergevingsgezind, zowel voor jezelf als anderen.
Na verloop van tijd zul je merken dat je een nieuwe gewoonte hebt aangeleerd. Al dat oefenen heeft geresulteerd in een ander stukje olifant. Je hoeft er geen moeite meer voor te doen. Het is geen strijd meer. De berijder en de olifant zijn één geheel.
Op naar de volgende verandering...!
